پیامبر خدا صلی الله علیه و آله در خطبه ی شعبانیه فرمودند: ای مردم! ماه رمضان، ماه رحمت و مغفرت به شما روی آورده است. آنگاه فضیلت های ماه رمضان را برشمردند و سپس اشک از دیدگان مبارکشان سرازیر گشت. حضرت علی علیه السلام سؤال کردند: یا رسول الله! سبب گریه ی شما چیست؟ حضرت فرمودند: ای علی! گریه می کنم بر آنچه  در این ماه از تو حلال می شمارند؛ گویا می بینم که شقی ترین مردم، محاسنت را با خون سرت خضاب می کند. حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند: ای پیامبر خدا آیا در آن حال دین من در سلامت است؟ حضرت فرمودند: آری در سلامت دین به سر می بری...

امیرالمؤمنین علی علیه السّلام و حضرت زهرا سلام الله علیها، در بیان فلسفه و حکمت تشریع احکام الهی، فلسفه ی مقرر شده  روزه را تثبیت اخلاص بیان نموده اند: " خدای متعال  روزه را قرار داد تا اخلاص را در وجود انسان تثبیت کند" . روزه عملی است که بر خلاف اعمال دیگر، هیچ مظهر رفتاری ندارد. عملی مانند نماز یا طواف خانه ی خدا آشکار و قابل تشخیص است؛ امّا روزه را از ظاهر کسی نمی توان تشخیص داد. لذا اخلاص در آن بسیار قوی تر است. روزه قائم به نیّت است؛ همین که کسی نیّت کند روزه اش را بخورد و یا برای غیر خدا باشد، روزه اش باطل شده است. روح اخلاص در روزه بسیار مهم است و این عبادت وصل به اخلاص است.    

آخرین روزهای ماه رمضان بر خلاف روزهای آغازین که شادی، بهجت، سرور و طراوتی به انسان می بخشید، هاله ای از حزن و اندوه بر دل انسان می نشاند. بوی هجران این ماه عزیز و سرشار از خیر و نور و برکت به مشام می رسد. روزهای آخر ماه مبارک، روزهای دغدغه، دلهره و اضطراب است. مؤمن نگران است که این ماه تمام شود و او توشه ای برنداشته باشد و به آنچه قرار بود از رهگذر ماه رمضان نائل شود، دست نیافته باشد.  

گمان نکنیم امام مجتبی علیه السلام سلحشور و رزمنده نبودند؛ راهی که امام مجتبی علیه السلام در ده سال امامتشان طی کردند، اباعبدالله علیه السلام هم در ده سال اوّل امامتشان همان راه را ادامه دادند. آنچه امام حسن علیه السلام کردند فرمانی بود که از جانب خدا برای ایشان آمد و حضرت به فرمان الهی صلح را پذیرفتند. همان طور که امام حسین علیه السلام به فرمان الهی به میدان نبرد رفتند و نهضت عاشورا را برپا کردند. "کلّهم نورٌ واحد" روح حاکم بر حرکت اهل بیت علیهم السلام یکی است؛ امّا در هر زمان تاکتیک مناسب را انتخاب می کردند...  

حدیث عنوان بصری، حکایت طلب پیرمرد نود و چهارساله ایست که با شیدایی و عطشی وصف ناپذیر و پس از طی مراحلی، به محضر امام صادق علیه السلام راه می یابد و آن حضرت معارفی بلند و دستورالعمل هایی راهگشا برای نیل به وادی معرفت و توحید به او عنایت می فرمایند. این ماجرا تحت عنوان حدیث عنوان بصری در منابع حدیثی نقل شده است.

۹۳/۰۲/۲۶

مهریه یا صداق، تعهد مالی شوهر به همسرش هنگام وقوع عقد ازدواج و شرط صحت آن است. اما فلسفه تعیین مهریه از نگاه اسلام، تنها جنبه ی مادی و اقتصادی ندارد بلکه بسیاری از ابعاد معنوی و تربیتی لطیف که حاکی از پیوند محبت و عشق و بقا و تکامل بوده نیز منظور شده است.   

روایت شده است که روزی امام صادق علیه السّلام به یکی از شاگردانشان فرمودند: این همه سال پای صحبت من نشستی چه یاد گرفتی؟ عرضه داشت: ای مولای من! هشت نکته را از شما یاد گرفتم. امام صادق علیه السّلام فرمودند: آنها را برای من توضیح بده. گفت: اوّلین چیزی که از شما یاد گرفتم این بود: دیدم که هر محبوبی از حبیبش لحظه ی مرگ جدا می شود، پس همّت خود را به سوی چیزی قرار دادم که هیچ گاه من را ترک نخواهد کرد و در تنهایی مونس من خواهد بود و آن عمل خیر است.

از نظر تاریخ تفکّر، می توان اندیشه ی غربی را درباره ی تعاملات بین علم و دین به سه دوره تقسیم کرد. دوره ی اوّل، دوره ی آغاز عصر مدرنیزم است که در آن، بحث تعارض علم و دین پذیرفته شده است. در دوره ی دوم نه تنها تعارض بین علم و دین را قبول نداشتند، بلکه معتقد بودند محال است روزی تعارض بین علم و دین ظهور کند! در دوره ی سوم و در رویکرد مطرح شده در مناسبات علم و دین گفته شد: علم و دین می توانند راجع به موضوع واحدی صحبت کنند؛ امّا درباره ی این موضوع واحد، از دو منظر و زوایه ی مختلف به آن بنگرند...  

در این عالم هر چیر ظاهر و مُلکی دارد و باطن و ملکوتی. چنانچه قرآن کریم، برای تمام موجودات هم مُلک قائل است هم ملکوت. تمام اعمال انسان، از جمله معاصی او نیز دارای دو جنبه‌ی ظاهری و باطنی است. ظاهر معاصی همان لذت‌های نفسانی است که با حواس ظاهری احساس می‌شوند؛ و ملکوت گناه که با ادراکات باطنی قابل درک است؛ همان کثافات، سموم و دیگر عذاب‌های اخروی است. لذا اگر شخصی با تهذیب نفس، عدم تعلق به مادیات و نائل شدن به موت قبل از فوت، ادراکات باطنیش فعال شود؛ به زشتی معاصی یقین داشته و زیان آن را با چشم باطن مشاهده می‌کند و با چنین بینشی از روی اراده و اختیار مرتکب گناه نمی‌شود.  

  لینک های مرتبط :

  مقدمه ای بر صفات انبیاء (عصمت ۱) 

  عصمت انبیاء (۲) 

پیامبران به حکم عقل باید افرادی معصوم از خطا در تشخیص و خلاف در عمل باشند و حتی از روی سهو و نسیان هم سخن نادرست و کار ناشایسته‌ای از ایشان سر نزند؛ زیرا احتمال هر نوع لغزش و خطا اطمینان و وثوق مردم به سخن آنها را خدشه‌دار می‌کند و در نتیجه هدف نبوت که تبعیت انسانها از پیام الهی است، نقض می‌شود.
دو گروه از موجودات، خلاف مشیت الهی عمل نمی‌کنند؛ دسته‌ی اول ملائکه، که با وجود قدرت، انگیزه‌ی گناه که شهوت و غضب است را ندارند؛ دسته‌ی دوم، حیوانات، که فاقد اراده آزادند و نمیتوانند مغایر مشیت الهی عمل کنند. امّا هیچ یک از این دو مدل برای اثبات امکانپذیری عصمت انبیاء که به عنوان یک انسان دارای شهوت وغضب و اراده و اختیارند، کارائی ندارد.