یکی از پرسش های مهمّی که در پی بحث خیر بودن هر آنچه خداوند برای فرد پیش آورده است، مطرح می شود، در زمینه ی دعاست و سؤال این است که اگر آنچه اکنون در زندگی ما وجود دارد و آنچه در آینده پیش خواهد آمد، بهترین است، معنی دعا کردن چیست؟ دعا یعنی خدایا آنچه را هست از بین ببر و آنچه را نیست بیاور. اگر آنچه هست بهترین است و آنچه نیست به این دلیل وجود ندارد که بهترین نبوده چرا از خدا بخواهیم بهترین را ببرد و چیز بدی جایش بگذارد؟ بر این اساس دعا کردن بی معنی و بی ربط می شود...                  

ابن عباس از پیامبر عظیم الشأن اسلام صلی الله علیه و آله و سلم نقل کرده که ایشان فرمودند: ای علی! (علیه السّلام) گویا همین الان می بینم که دخترم فاطمه (سلام الله علیها) در روز قیامت پیش می آید و سوار بر شتر بزرگی از نور است، سمت راستش هفتاد هزار ملک، سمت چپش هفتاد هزار ملک، پیشاروی او هفتاد هزار ملک و پشت سر او هفتاد هزار ملک او را همراهی می کنند...    

رزق به دو بخش مادی  و معنوی تقسیم می شود. رزق معنوی از قبیل معارف، حالات و توفیق طاعات و عبادات است. ارزاق مادی همان امکاناتی است که در این عالم نصیب انسان می شود و توسط او مصرف می گردد. همچون غذایی که می خورد، آبی که می نوشد، جامه ای که می پوشد و  یا خانه ای که در آن زندگی می کند. بنابراین آنچه از امکانات دنیوی که متعلّق به شخص است، امّا او امکان نمی یابد از آنها استفاده یا آنها را مصرف کند، گرچه جزء دارایی او می باشند، رزق او شمرده نمی شوند. سالک در پرتو بصیرتی که به نور قرآن و تعالیم معصومین بدان نائل شده است، رزّاق و روزی دهنده ی خود را فقط خدا می داند و هیچ کس جز او را، خواه خود یا دیگران، در روزی خویش دخیل و مؤثّر نمی شمارد.   

حدیث عنوان بصری، حکایت طلب پیرمرد نود و چهارساله ایست که با شیدایی و عطشی وصف ناپذیر و پس از طی مراحلی، به محضر امام صادق علیه السلام راه می یابد و آن حضرت معارفی بلند و دستورالعمل هایی راهگشا برای نیل به وادی معرفت و توحید به او عنایت می فرمایند. این ماجرا تحت عنوان حدیث عنوان بصری در منابع حدیثی نقل شده است.

۹۳/۰۲/۲۶

مهریه یا صداق، تعهد مالی شوهر به همسرش هنگام وقوع عقد ازدواج و شرط صحت آن است. اما فلسفه تعیین مهریه از نگاه اسلام، تنها جنبه ی مادی و اقتصادی ندارد بلکه بسیاری از ابعاد معنوی و تربیتی لطیف که حاکی از پیوند محبت و عشق و بقا و تکامل بوده نیز منظور شده است.   

روایت شده است که روزی امام صادق علیه السّلام به یکی از شاگردانشان فرمودند: این همه سال پای صحبت من نشستی چه یاد گرفتی؟ عرضه داشت: ای مولای من! هشت نکته را از شما یاد گرفتم. امام صادق علیه السّلام فرمودند: آنها را برای من توضیح بده. گفت: اوّلین چیزی که از شما یاد گرفتم این بود: دیدم که هر محبوبی از حبیبش لحظه ی مرگ جدا می شود، پس همّت خود را به سوی چیزی قرار دادم که هیچ گاه من را ترک نخواهد کرد و در تنهایی مونس من خواهد بود و آن عمل خیر است.

از نظر تاریخ تفکّر، می توان اندیشه ی غربی را درباره ی تعاملات بین علم و دین به سه دوره تقسیم کرد. دوره ی اوّل، دوره ی آغاز عصر مدرنیزم است که در آن، بحث تعارض علم و دین پذیرفته شده است. در دوره ی دوم نه تنها تعارض بین علم و دین را قبول نداشتند، بلکه معتقد بودند محال است روزی تعارض بین علم و دین ظهور کند! در دوره ی سوم و در رویکرد مطرح شده در مناسبات علم و دین گفته شد: علم و دین می توانند راجع به موضوع واحدی صحبت کنند؛ امّا درباره ی این موضوع واحد، از دو منظر و زوایه ی مختلف به آن بنگرند...  

در این عالم هر چیر ظاهر و مُلکی دارد و باطن و ملکوتی. چنانچه قرآن کریم، برای تمام موجودات هم مُلک قائل است هم ملکوت. تمام اعمال انسان، از جمله معاصی او نیز دارای دو جنبه‌ی ظاهری و باطنی است. ظاهر معاصی همان لذت‌های نفسانی است که با حواس ظاهری احساس می‌شوند؛ و ملکوت گناه که با ادراکات باطنی قابل درک است؛ همان کثافات، سموم و دیگر عذاب‌های اخروی است. لذا اگر شخصی با تهذیب نفس، عدم تعلق به مادیات و نائل شدن به موت قبل از فوت، ادراکات باطنیش فعال شود؛ به زشتی معاصی یقین داشته و زیان آن را با چشم باطن مشاهده می‌کند و با چنین بینشی از روی اراده و اختیار مرتکب گناه نمی‌شود.  

  لینک های مرتبط :

  مقدمه ای بر صفات انبیاء (عصمت ۱) 

  عصمت انبیاء (۲) 

پیامبران به حکم عقل باید افرادی معصوم از خطا در تشخیص و خلاف در عمل باشند و حتی از روی سهو و نسیان هم سخن نادرست و کار ناشایسته‌ای از ایشان سر نزند؛ زیرا احتمال هر نوع لغزش و خطا اطمینان و وثوق مردم به سخن آنها را خدشه‌دار می‌کند و در نتیجه هدف نبوت که تبعیت انسانها از پیام الهی است، نقض می‌شود.
دو گروه از موجودات، خلاف مشیت الهی عمل نمی‌کنند؛ دسته‌ی اول ملائکه، که با وجود قدرت، انگیزه‌ی گناه که شهوت و غضب است را ندارند؛ دسته‌ی دوم، حیوانات، که فاقد اراده آزادند و نمیتوانند مغایر مشیت الهی عمل کنند. امّا هیچ یک از این دو مدل برای اثبات امکانپذیری عصمت انبیاء که به عنوان یک انسان دارای شهوت وغضب و اراده و اختیارند، کارائی ندارد.   

در این قسمتِ شرح ماجرای حضرات موسی و خضر علیهما السلام، سه چشمه ای که حضرت خضر علیه السلام نشان حضرت موسی علیه السلام داد، مورد تأمّل و بررسی قرار گرفته است و سعی می شود نکته های نهفته در آن بازگو شود. چشمه ی اوّل، کشتی یی بود که سوار  آن شدند، حضرت خضر علیه السلام آن را سوراخ کرد و بعد در بیان حکمت کارش گفت: کشتی متعلّق به مسکینانی بود و یک سلطان و ملک و فرمانروایی وجود داشت که هر کشتی سالمی را غصب می کرد و من اراده کردم  (فعل را به خودش نسبت داد) که این کشتی را معیوب کنم تا از معرض غصب مصون بماند و مساکین بتوانند از درآمد آن زندگی خودشان را اداره کنند. این سفینه چیست؟ تأویل عرفانی اش تن سالک و جنبه های نفسانی سالک است که از اوّل راه عادت به نازپروردگی، خوردن غذاهای لذیذ، پوشیدن لباس های زیبا و گران قیمت، سکونت در منازل خیلی مجلّل و ... دارد. نفس معتاد شده و اعتیاد به رفاه دارد...